Bạn có bao giờ tự hỏi về công nghệ giúp điện thoại của bạn thực hiện cuộc gọi và truy cập internet không? Trong nhiều năm, hai hệ thống chính, GSM và CDMA, đã thống trị thị trường di động. Chúng định hình cách điện thoại của chúng ta kết nối, và trong một thời gian dài, việc chọn điện thoại thường đồng nghĩa với việc chọn một ‘phe’ trong cuộc cạnh tranh GSM vs CDMA.
Nhưng với sự trỗi dậy của các công nghệ mới hơn như 5G, cuộc tranh luận cũ về GSM vs CDMA đang trở nên ít liên quan hơn, đặc biệt đối với điện thoại thông minh hiện đại. Hãy cùng xem cách các hệ thống này hoạt động, chúng định hình liên lạc di động như thế nào và tương lai sẽ ra sao.
Ảnh bởi Scott Elkins trên Unsplash
Nền tảng công nghệ
Để thực sự hiểu sự khác biệt giữa GSM và CDMA, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng cách chúng hoạt động.
GSM được phát triển ở châu Âu với mục tiêu roaming toàn cầu và tiêu chuẩn hóa. Một trong những tính năng nổi bật của nó là thẻ SIM, một chip nhỏ lưu trữ thông tin thuê bao của bạn, cho phép bạn dễ dàng chuyển đổi điện thoại bằng cách di chuyển SIM từ thiết bị này sang thiết bị khác. GSM dựa trên hai công nghệ chính:
-
TDMA (Time Division Multiple Access): Công nghệ này chia mỗi kênh tần số thành các khe thời gian để nhiều người dùng có thể chia sẻ cùng một tần số mà không gây nhiễu cho nhau.
-
FDMA (Frequency Division Multiple Access): Mạng chia phổ vô tuyến thành các kênh khác nhau. Điện thoại của bạn sử dụng một trong các kênh đó trong cuộc gọi hoặc phiên dữ liệu.
Nói một cách đơn giản, GSM cấp cho điện thoại của bạn một làn đường riêng (một tần số) và một lượt nói (một khe thời gian). Bằng cách đó, nhiều điện thoại có thể chia sẻ cùng một sóng vô tuyến mà không làm nhiễu tín hiệu của nhau.
Để giải thích chi tiết hơn, hãy xem hướng dẫn đầy đủ của chúng tôi về công nghệ GSM.
CDMA là một hệ thống tập trung vào Hoa Kỳ, phổ biến với các nhà mạng như Sprint và Verizon. Trong những ngày đầu, CDMA không dựa vào thẻ SIM; danh tính điện thoại của bạn được gắn trực tiếp với chính thiết bị đó.
Hãy nghĩ về CDMA giống như một căn phòng nơi mọi người nói chuyện cùng lúc, nhưng mỗi cuộc trò chuyện sử dụng một mã bí mật độc đáo. Bạn chỉ có thể nghe thấy người dùng mã của bạn; mọi thứ khác trở thành tiếng ồn nền. Tất cả người dùng chia sẻ cùng một tần số, nhưng mỗi cuộc gọi được tách biệt bằng cách sử dụng một mã kỹ thuật số duy nhất. Phương pháp này cho phép nhiều người dùng chia sẻ cùng một cột sóng một cách hiệu quả và làm cho CDMA có khả năng chống nhiễu tốt hơn.
Sự khác biệt giữa GSM và CDMA: Vượt ra ngoài những điều cơ bản
Bây giờ chúng ta đã biết một chút về “cách hoạt động”, hãy so sánh chúng cạnh nhau về các tính năng quan trọng nhất đối với người tiêu dùng, cả trong quá khứ và hiện tại. Bảng dưới đây nêu bật những khác biệt chính trong cuộc tranh luận kéo dài giữa GSM và CDMA.
| Tính năng | GSM | CDMA |
|---|---|---|
| Danh tính thuê bao | Dựa vào thẻ SIM để dễ dàng chuyển đổi | Sử dụng ID riêng của thiết bị (MEID/ESN) cho danh tính cố định |
| Truy cập mạng | Dựa vào các trạm gốc để liên lạc với thiết bị | Truy cập dựa trên mã, cho phép nhiều người dùng hơn trên mỗi cột sóng |
| Roaming toàn cầu | Vượt trội: Được hỗ trợ tại hơn 200 quốc gia trên thế giới | Hạn chế: Chủ yếu ở Bắc Mỹ, một số khu vực châu Á |
| Dữ liệu/Thoại | Cho phép thoại và dữ liệu đồng thời | Thông thường không đồng thời |
| Thời lượng pin | Có thể cao hơn trong một số trường hợp (tùy điện thoại) | Hiệu suất tốt hơn ở khu vực mật độ cao do sử dụng phổ tần hiệu quả |
| Bảo mật | Mã hóa dựa trên SIM (linh hoạt hơn cho người dùng) | Kiểm soát tích hợp của nhà mạng (ít linh hoạt nhưng mạnh mẽ) |
| Tắc nghẽn mạng | Có thể gặp khó khăn ở khu vực đông đúc | Thường xử lý tốt hơn trong môi trường mật độ cao |
Điều này ảnh hưởng đến người tiêu dùng như thế nào
Lý thuyết là một chuyện, nhưng việc lựa chọn GSM hay CDMA ảnh hưởng đến người dùng điện thoại hàng ngày như thế nào? Hãy cùng xem xét một số tình huống phổ biến.
Chuyển đổi điện thoại
Với điện thoại GSM, việc chuyển đổi thiết bị rất đơn giản. Nếu điện thoại mới tương thích với mạng GSM của nhà mạng bạn, bạn thường chỉ cần tháo thẻ SIM khỏi điện thoại cũ và lắp vào máy mới. Sự dễ dàng này khiến GSM đặc biệt phổ biến với những người thường xuyên nâng cấp điện thoại hoặc coi trọng tính linh hoạt khi chuyển đổi giữa các thiết bị.
Với CDMA, quy trình khác biệt. Số điện thoại và chi tiết dịch vụ của bạn được nhà mạng gắn trực tiếp vào điện thoại, chứ không phải vào thẻ SIM. Nếu bạn muốn chuyển sang điện thoại CDMA mới, ngay cả trên cùng một mạng, bạn thường phải liên hệ với nhà mạng để “cung cấp dịch vụ” cho nó. Điều này có nghĩa là họ cần kích hoạt thiết bị mới trên tài khoản của bạn trước khi nó có thể truy cập mạng.
Du lịch nước ngoài
Một trong những tính năng nổi bật của GSM là khả năng tương thích toàn cầu. Với việc được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia, điện thoại GSM đã trở thành người bạn đồng hành lý tưởng khi du lịch quốc tế. Ngoài ra, bạn có thể dễ dàng mua thẻ SIM địa phương ở nước khác để tránh phí roaming cao.
Mặt khác, CDMA có phạm vi phủ sóng toàn cầu hạn chế hơn. Nếu bạn sử dụng điện thoại CDMA bên ngoài Bắc Mỹ hoặc một vài quốc gia châu Á cụ thể, bạn có thể gặp vấn đề tương thích, với khả năng điện thoại của bạn không hoạt động được chút nào. Một số nhà mạng CDMA, như Verizon, đã thiết lập các đối tác roaming toàn cầu, cho phép điện thoại kết nối với mạng GSM ở nước ngoài. Tuy nhiên, điều này thường yêu cầu một loại “điện thoại quốc tế” đặc biệt được thiết kế để hỗ trợ cả CDMA và GSM, và phí roaming có thể khá cao.
Tốc độ dữ liệu & Hiệu suất mạng
Khi nói đến dữ liệu di động, duyệt web và truyền phát, công nghệ GSM và CDMA đã đi theo những con đường khác nhau, ít nhất là cho đến khi 4G LTE bắt đầu thống nhất mọi thứ.
Trước khi 4G LTE trở nên phổ biến, 3G là công nghệ chính cho internet di động. GSM đã phát triển theo hướng HSPA (High-Speed Packet Access) và các cải tiến của nó, như HSPA+. Hãy nghĩ về HSPA như một làn đường nhanh hơn trên “cao tốc” GSM, được tối ưu hóa cho dữ liệu. Nó thường cung cấp tốc độ tải xuống đỉnh tốt hơn cho các hoạt động như truyền phát video và duyệt web mượt mà. Mặt khác, công nghệ dữ liệu 3G chính của CDMA là EVDO (Evolution-Data Optimized). Mặc dù EVDO đánh dấu một sự nâng cấp đáng kể so với tốc độ CDMA cũ, các phiên bản khác nhau của nó (Rev. 0, Rev. A, Rev. B) thường hơi chậm hơn HSPA+ về cả tốc độ thô và độ trễ (mức độ phản hồi của kết nối).
Sự ra đời của 4G LTE đã thay đổi cục diện và làm mờ ranh giới của cuộc tranh luận GSM vs CDMA. LTE được thiết kế như một tiêu chuẩn toàn cầu, kết hợp những khía cạnh tốt nhất của cả công nghệ GSM và CDMA. Với LTE, và thậm chí nhiều hơn với 5G, lịch sử GSM hoặc CDMA cơ bản của nhà mạng ít quan trọng hơn về mặt tốc độ. Cả hai đều có thể cung cấp tốc độ ấn tượng nếu mạng mạnh mẽ và thiết bị tương thích. 5G còn tiến xa hơn nữa, hứa hẹn tốc độ gần như cáp quang không dây.
Yếu tố chi phí
Khi nói đến việc lựa chọn giữa GSM và CDMA, chi phí là một yếu tố quan trọng.
Bởi vì điện thoại GSM, đặc biệt là các điện thoại mở khóa, mang lại nhiều tự do hơn trong việc chuyển đổi nhà mạng hoặc sử dụng SIM địa phương ở nước ngoài, chúng đôi khi có giá mua ban đầu cao hơn một chút. Điều này không phải lúc nào cũng đúng, nhưng sự linh hoạt là một tính năng có giá trị.
Các nhà mạng CDMA thường trợ giá điện thoại của họ nhiều hơn, nghĩa là bạn có thể mua điện thoại mới với giá thấp hơn hoặc thậm chí miễn phí khi ký hợp đồng. Điều khoản nhỏ là bạn thường bị “khóa” vào nhà mạng đó trong suốt thời gian hợp đồng, và bản thân điện thoại cũng thường bị khóa vào mạng của họ, hạn chế các lựa chọn tương lai của bạn.
Các nhà mạng GSM (như T-Mobile và AT&T ở Hoa Kỳ) có xu hướng cung cấp các gói roaming quốc tế cạnh tranh hơn và các lựa chọn gói cước linh hoạt hơn, thu hút những người thường xuyên du lịch hoặc những người không muốn hợp đồng dài hạn.
Tuy nhiên, trọng tâm của các nhà mạng CDMA (ví dụ: Verizon và trước đây là Sprint) thường mạnh mẽ vào mạng lưới nội địa của họ, đặc biệt ở Bắc Mỹ. Mặc dù Verizon, chẳng hạn, có roaming quốc tế mạnh mẽ, nhưng cấu trúc giá cước và gói dịch vụ cốt lõi thường được xây dựng dựa trên mạng lưới mạnh mẽ của họ tại Hoa Kỳ.
Về lâu dài, GSM có thể giúp bạn tiết kiệm tiền. Tính linh hoạt để chuyển sang nhà mạng rẻ hơn nếu có ưu đãi tốt hơn, bán điện thoại mở khóa của bạn với giá tốt hoặc sử dụng thẻ SIM địa phương giá cả phải chăng khi du lịch có thể dẫn đến tiết kiệm đáng kể. Với ít sự “khóa mạng” hơn, GSM mang lại nhiều tự do hơn so với CDMA.
Ngược lại, người dùng CDMA thường thấy mình bị ràng buộc với các thiết bị và nhà mạng cụ thể trong thời gian dài hơn. Nếu họ muốn chuyển đổi nhà mạng trước khi hợp đồng kết thúc, phí chấm dứt sớm là một trở ngại phổ biến. Ngoài ra, vì điện thoại CDMA thường khó mở khóa hoặc sử dụng trên các mạng khác, giá trị bán lại của chúng thường thấp hơn.
Sự trỗi dậy của LTE và 5G: Một kỷ nguyên mới
Cuộc cạnh tranh cũ giữa GSM và CDMA đã gần như biến mất với sự trỗi dậy của các công nghệ mới hơn. LTE (Long-Term Evolution) đã thay đổi cuộc chơi. Nó được thiết kế như một tiêu chuẩn toàn cầu cho dữ liệu di động tốc độ cao, và cả mạng GSM lẫn CDMA đều đồng ý chuyển sang công nghệ này.
LTE mang lại tốc độ dữ liệu nhanh hơn nhiều, độ trễ thấp hơn (thời gian phản hồi nhanh hơn) và dung lượng mạng tốt hơn so với các công nghệ 3G cũ hơn như GSM (HSPA) và CDMA (EVDO). Nó sử dụng công nghệ vô tuyến hiệu quả hơn gọi là OFDMA (Orthogonal Frequency Division Multiple Access), tốt hơn so với những gì GSM và CDMA đã sử dụng trước đây. Các nhà mạng trên khắp thế giới đã nâng cấp lên LTE, vì vậy hầu hết điện thoại hiện đại được chế tạo để ưu tiên LTE, với sự hỗ trợ cho các mạng cũ hơn khi cần thiết.
Nếu LTE bắt đầu chấm dứt cuộc tranh luận GSM vs CDMA, thì 5G đang hoàn thành nốt. 5G là thế hệ tiếp theo, cung cấp tốc độ thậm chí còn nhanh hơn, độ trễ thấp hơn và khả năng kết nối nhiều thiết bị hơn nữa (như các thiết bị trong Internet Vạn vật). Điện thoại mới đang được chế tạo cho 5G làm mạng chính, với LTE làm dự phòng. Các công nghệ 2G/3G cũ của GSM và CDMA đang trở nên ít liên quan hơn.
5G dựa trên các nguyên tắc được tiêu chuẩn hóa toàn cầu hơn so với LTE. Nó được thiết kế để trở thành một mạng lưới linh hoạt, được định nghĩa bằng phần mềm cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau. Điều này có nghĩa là sự phân biệt cũ giữa GSM và CDMA hiện đang trở thành quá khứ đối với người tiêu dùng. Trọng tâm bây giờ là băng tần 5G nào mà điện thoại của bạn hỗ trợ và nhà mạng nào cung cấp vùng phủ sóng và hiệu suất 5G tốt nhất.
IoT và hơn thế nữa: GSM, CDMA và tương lai
Mặc dù cuộc tranh luận GSM vs CDMA đối với người tiêu dùng đã kết thúc, các phần của những công nghệ này vẫn đóng vai trò, đặc biệt trong Internet Vạn vật (IoT).
Ví dụ, các công nghệ dựa trên GSM như GPRS cũ hơn, cũng như NB-IoT và LTE-M mới hơn (vốn là một phần của sự phát triển 4G/5G từ GSM), được sử dụng rộng rãi trong các thiết bị IoT như đồng hồ thông minh, thiết bị theo dõi và thiết bị giám sát sức khỏe.
Một ví dụ điển hình là một công ty sử dụng thiết bị theo dõi dựa trên GSM trong đội tàu vận chuyển quốc tế của mình. Các thiết bị theo dõi này dựa vào mạng GSM phổ biến để gửi dữ liệu vị trí, tiết kiệm pin và chi phí vận hành thấp.
Ngược lại, các mạng CDMA 2G/3G cũ hơn (vẫn còn ở một số vùng nông thôn Bắc Mỹ) có thể hỗ trợ một vài thiết bị IoT riêng lẻ. Tuy nhiên, khi các mạng này ngừng hoạt động, hầu hết các ứng dụng đang chuyển sang các công nghệ mới hơn như LTE-M. Vai trò của CDMA trong IoT đang trở nên hạn chế hơn nhiều so với các giải pháp dựa trên GSM.
Nếu bạn muốn tiếp tục tìm hiểu thêm về các công nghệ mới nhất như LTE và 5G, chúng tôi có bài so sánh này dành cho bạn.
Ảnh bởi appshunter.io trên Unsplash
Tương lai của kết nối di động: Không cần thẻ SIM!
Khi mạng di động phát triển từ GSM và CDMA sang 5G sẵn sàng cho tương lai, việc kết nối không còn đồng nghĩa với việc chọn ‘phe’ hay lo lắng về khả năng tương thích. Dù bạn đang khám phá những điểm đến mới hay đơn giản là cần dịch vụ đáng tin cậy khi di chuyển, Yoho Mobile mang đến một giải pháp liền mạch.
Hãy dùng thử gói eSIM miễn phí của Yoho Mobile và truy cập dữ liệu di động tức thì tại hầu hết các quốc gia, bỏ qua các hệ thống lỗi thời như GSM và CDMA để có trải nghiệm tinh gọn, linh hoạt. Không cần thẻ SIM, chỉ cần kết nối toàn cầu nhanh chóng trong vài phút. Khi bạn sẵn sàng tiếp tục, hãy sử dụng mã YOHO12 để được giảm giá 12% cho gói cước đầu tiên của bạn.
Câu hỏi thường gặp
Điều gì xảy ra nếu điện thoại của tôi bị khóa mạng GSM hoặc CDMA?
Một điện thoại bị khóa mạng sẽ chỉ hoạt động với nhà mạng đã bán nó. Điện thoại GSM thường được nhà mạng mở khóa để sử dụng các thẻ SIM khác. Điện thoại CDMA khó mở khóa hơn vì chúng bị ràng buộc với mã nhận dạng duy nhất của thiết bị (MEID hoặc ESN), và việc mở khóa thường yêu cầu sự can thiệp của nhà mạng.
Điện thoại của tôi là CDMA hay GSM?
Đối với điện thoại cũ hơn, hãy kiểm tra khe cắm thẻ SIM—điều này phổ biến ở điện thoại GSM. Trong cài đặt điện thoại của bạn, bạn có thể thấy “GSM” hoặc “CDMA” được liệt kê dưới thông tin mạng. Nhà mạng của bạn cũng có thể là gợi ý (ví dụ: AT&T/T-Mobile cho GSM; Verizon/Sprint cho CDMA ở Hoa Kỳ). Hầu hết điện thoại hiện đại hỗ trợ cả GSM và CDMA cho 4G LTE và 5G, nghĩa là chúng có thể hoạt động trên cả hai loại mạng, mặc dù chúng không còn dựa vào GSM/CDMA truyền thống cho cuộc gọi thoại do những tiến bộ trong công nghệ LTE/5G.
Tôi có thể sử dụng điện thoại CDMA trên mạng GSM không?
Một điện thoại CDMA thuần túy (loại không có bộ thu phát GSM) sẽ không hoạt động trên mạng GSM. Tuy nhiên, các “điện thoại quốc tế” do các nhà mạng CDMA sản xuất có hỗ trợ kép cho cả CDMA và GSM, cho phép chúng hoạt động trên mạng GSM quốc tế.
CDMA có thực sự đang bị loại bỏ dần không?
Vâng, mạng CDMA đang bị loại bỏ dần. Verizon và các nhà mạng khác đã hoặc đang trong quá trình ngừng hoạt động các mạng CDMA 2G/3G cũ hơn của họ để chuyển sang mạng 4G LTE và 5G, vốn phát triển từ các nguyên tắc của GSM. Điều này đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên GSM vs CDMA đối với mạng di động.
Điện thoại GSM có xử lý được tín hiệu CDMA không?
Không, điện thoại GSM tiêu chuẩn không thể hiểu tín hiệu CDMA. Chúng sử dụng các công nghệ vô tuyến và giao thức liên lạc khác nhau để tương tác với các cột sóng di động.