Một podcaster nhấn nút ghi âm, hào hứng ghi lại một cuộc trò chuyện tuyệt vời. Nhưng có một vấn đề. Vị khách mời, một chuyên gia trong lĩnh vực của họ, lại nghe như một con robot bị lỗi từ một bộ phim khoa học viễn tưởng kinh phí thấp. Thủ phạm không phải là thiết bị kém hay micro rẻ tiền. Đó là băng thông, một thế lực vô hình có thể quyết định sự thành bại của chương trình của bạn.
Việc hiểu rõ một podcast cần bao nhiêu băng thông là điều cần thiết đối với các podcaster solo, các đội ngũ độc lập, các mạng lưới đang phát triển và thậm chí cả các nhà giáo dục, và hướng dẫn này sẽ giải thích mọi thứ cho bạn.
Ảnh của Jessica Lewis 🦋 thepaintedsquare trên Unsplash
Băng thông theo Vai trò: Bạn không chỉ là người nghe
Nhu cầu internet của bạn phụ thuộc vào vai trò của bạn trong lĩnh vực podcasting. Một người nghe chỉ cần kết nối cơ bản, nhưng một người dẫn chương trình phỏng vấn trực tiếp lại cần một kết nối mạnh hơn nhiều.
Podcaster hoặc Người dẫn chương trình (Host)
Với tư cách là người dẫn chương trình, tốc độ tải lên (upload) là huyết mạch của bạn. Khi bạn ghi âm với khách mời từ xa, giọng nói của bạn và của họ đang di chuyển qua internet theo thời gian thực. Tốc độ tải lên ổn định ít nhất 5 Mbps là một điểm khởi đầu tốt để ghi lại âm thanh chất lượng cao với một khách mời. Đối với các podcast video trực tiếp hoặc các buổi ghi hình với nhiều khách mời, bạn nên nhắm đến 10 Mbps trở lên.
Mặt khác, độ trễ (latency), hay “ping”, là khoảng thời gian trễ để dữ liệu di chuyển từ máy tính của bạn đến máy tính của khách mời và quay trở lại. Độ trễ cao gây ra tình trạng giật lag khó chịu khiến các bạn nói chèn lên nhau. Ping thấp (dưới 50ms) quan trọng hơn tốc độ thuần túy để có những cuộc trò chuyện mượt mà. Bên cạnh đó, có thể bạn không chỉ sử dụng một ứng dụng. Nhiều podcaster chạy phần mềm ghi âm (như Audacity hoặc Adobe Audition), một ứng dụng trò chuyện video (như Zoom hoặc Riverside), và có một dịch vụ đồng bộ hóa đám mây (như Dropbox hoặc Google Drive) chạy nền. Mỗi ứng dụng này đều chiếm một phần băng thông của bạn, khiến việc có một kết nối mạnh mẽ trở nên cần thiết.
Khách mời
Một khách mời có kết nối kém có thể phá hỏng cả một tập podcast. Họ thường là “mắt xích yếu nhất” trong một cuộc phỏng vấn từ xa. Vì lý do đó, hãy luôn yêu cầu khách mời của bạn kiểm tra tốc độ internet trước khi ghi âm. Nếu kết nối của họ yếu, hãy đề nghị họ di chuyển đến gần router hơn, cắm dây cáp Ethernet, hoặc dời lịch ghi hình đến một địa điểm có internet tốt hơn. Nếu khách mời phải gọi từ một quán cà phê hoặc bằng dữ liệu di động, hãy yêu cầu họ tìm một nơi có tín hiệu 4G hoặc 5G mạnh. Tín hiệu di động yếu cũng tệ như Wi-Fi tại nhà chậm.
Biên tập viên/Nhà sản xuất
Sau khi ghi âm, các tệp âm thanh thô phải được gửi đến biên tập viên. Đây là một giai đoạn khác mà băng thông đóng vai trò quan trọng, đặc biệt đối với các đội ngũ làm việc từ xa. Việc tải lên các tệp âm thanh lớn, không nén (có thể lên tới vài gigabyte) lên một dịch vụ đám mây như Dropbox đòi hỏi băng thông tải lên đáng kể. Nếu kết nối của bạn chậm, quá trình này có thể mất hàng giờ. Hơn nữa, các nền tảng như Descript cho phép chỉnh sửa cộng tác theo thời gian thực trên đám mây. Những công cụ này yêu cầu một kết nối internet ổn định và đáng tin cậy để hoạt động mà không bị trễ gây bực bội, tương tự như khi chỉnh sửa một tài liệu Google Docs.
Người nghe
Cuối cùng là người nghe. Mặc dù nhu cầu của họ là đơn giản nhất, nhưng chúng vẫn ảnh hưởng đến cách bạn nên định dạng chương trình của mình. Ví dụ, kích thước tệp của podcast phụ thuộc vào độ dài và bitrate (lượng dữ liệu được sử dụng để mã hóa âm thanh). Bitrate cao hơn có nghĩa là chất lượng tốt hơn, nhưng tệp cũng lớn hơn. Dưới đây là một phân tích đơn giản cho một tập podcast dài 60 phút:
- 64 kbps (Tốt cho nội dung hội thoại): ~28.8 MB
- 128 kbps (Tiêu chuẩn cho nhạc/âm thanh nổi): ~57.6 MB
- 256 kbps (Chất lượng cao): ~115.2 MB
Phát trực tuyến (streaming) sử dụng băng thông theo thời gian thực, trong khi tải xuống (downloading) sử dụng hết một lần. Hầu hết người nghe đều phát trực tuyến, vì vậy kích thước tệp nhỏ hơn (như 64 hoặc 128 kbps) đảm bảo họ không bị dừng hình (buffering), đặc biệt là khi sử dụng dữ liệu di động.
Ảnh của Austin Distel trên Unsplash
Tính toán Băng thông trong Thực tế
Hãy chuyển những ý tưởng này thành những con số thực tế. Việc biết sự khác biệt giữa các loại kết nối có thể giúp bạn quyết định xem gói internet hiện tại của mình có đủ dùng không.
| Thời lượng | 64 kbps (Mono, Hội thoại) | 128 kbps (Stereo, Tiêu chuẩn) | 256 kbps (Chất lượng cao) |
|---|---|---|---|
| 30 phút | ~14.4 MB | ~28.8 MB | ~57.6 MB |
| 60 phút | ~28.8 MB | ~57.6 MB | ~115.2 MB |
Loại internet bạn đang sử dụng là yếu tố lớn nhất quyết định tốc độ tải lên của bạn.
-
DSL: Thường chạy trên đường dây điện thoại. Nó có mặt ở nhiều nơi nhưng thường có tốc độ tải lên chậm nhất, thường chỉ 1-2 Mbps. Đây có thể là một thách thức thực sự đối với các podcaster.
-
Cáp (Cable): Sử dụng cùng cơ sở hạ tầng với truyền hình cáp. Nó cung cấp tốc độ tải xuống nhanh hơn nhiều và tốc độ tải lên tốt hơn DSL, thường dao động từ 5 đến 25 Mbps. Đây là một lựa chọn vững chắc cho hầu hết các podcaster.
-
Cáp quang (Fiber): Tiêu chuẩn vàng. Internet cáp quang cung cấp tốc độ đối xứng, nghĩa là tốc độ tải lên của bạn nhanh bằng tốc độ tải xuống (ví dụ: 100 Mbps tải lên và 100 Mbps tải xuống). Nó lý tưởng cho những người sáng tạo nội dung phát trực tiếp hoặc tải lên các tệp lớn hàng ngày.
Một podcaster ở thành thị có cáp quang có thể tải lên một tập podcast 100 MB trong vài giây, trong khi một podcaster ở nông thôn dùng DSL có thể phải đợi 15-20 phút cho cùng một tệp. Nếu bạn tải lên hàng ngày, internet chậm có thể trở thành một nút thắt cổ chai lớn trong quy trình làm việc của bạn.
Những thách thức về Băng thông theo Khu vực và Thị trường ngách
Không phải ai cũng có thể tiếp cận internet cáp quang. Nhiều người sáng tạo phải đối mặt với những trở ngại về băng thông riêng biệt tùy thuộc vào nơi họ sống và làm việc.
Khu vực băng thông thấp
Ở những khu vực như vùng nông thôn Appalachia hoặc một số quốc đảo, internet tốc độ cao là một thứ xa xỉ. Nhưng sự sáng tạo luôn tìm ra lối đi. Các podcaster ở những khu vực này thường ghi âm chất lượng cao tại chỗ và sau đó tải tệp lên vào ban đêm khi lưu lượng mạng thấp. Một số thậm chí còn hợp tác với các đài phát thanh cộng đồng hoặc sử dụng các phương pháp phân phối ngoại tuyến như trao đổi ổ USB hoặc thẻ nhớ microSD.
Podcaster di động
Những người du mục kỹ thuật số và nhà báo thường làm podcast khi đang di chuyển. Điều này khiến dữ liệu di động trở thành kết nối chính của họ. Làm podcast bằng dữ liệu di động là khả thi, nhưng nó đòi hỏi tín hiệu mạnh. Ghi âm từ xe van hoặc thuyền bằng internet vệ tinh cũng có thể, mặc dù có thể tốn kém và có độ trễ cao hơn.
Cần Băng thông Di động Đáng tin cậy để Làm Podcast ở Bất cứ đâu?
Dù bạn đang ghi âm từ xe van, văn phòng hiện trường hay quán cà phê, đừng để Wi-Fi yếu làm hỏng âm thanh của bạn. Hãy thử eSIM miễn phí của Yoho Mobile và duy trì kết nối ở bất cứ nơi nào câu chuyện của bạn đưa bạn đến. Nếu bạn muốn mua gói eSIM sau đó, hãy sử dụng mã YOHO12 khi thanh toán để được giảm giá 12%!
Podcaster tại trường học và ký túc xá
Các sinh viên làm podcast từ ký túc xá hoặc lớp học phải đối mặt với một vấn đề khác: băng thông chia sẻ. Toàn bộ mạng có thể chậm lại khi hàng trăm sinh viên đang xem video, chơi game và học trực tuyến. Các chương trình do sinh viên thực hiện thường phải lên lịch tải lên vào những giờ thấp điểm (như đêm muộn) hoặc sử dụng phòng máy tính của trường có thể có kết nối tốc độ cao chuyên dụng.
Các yếu tố Công nghệ Tiềm ẩn Ảnh hưởng đến Băng thông
Đôi khi bạn có một gói internet nhanh, nhưng kết nối của bạn vẫn có cảm giác chậm. Vấn đề có thể nằm ngay trong nhà bạn.
-
Các thế hệ Router Wi-Fi: Router của bạn là cổng vào internet. Một router cũ, lỗi thời có thể là một nút thắt cổ chai, làm giảm tốc độ gói internet đắt tiền của bạn. Nếu Wi-Fi của bạn chậm, trước tiên hãy thử kết nối máy tính trực tiếp với router bằng cáp Ethernet. Điều này cung cấp kết nối nhanh nhất, ổn định nhất. Nếu bạn cần vùng phủ sóng không dây tốt hơn, một hệ thống Wi-Fi mesh hiện đại hiệu quả hơn nhiều so với một bộ khuếch đại tín hiệu đơn giản.
-
Những kẻ ngốn băng thông chạy nền: Nhiều thiết bị và ứng dụng tiêu thụ băng thông mà bạn không nhận ra. Ví dụ, các bản sao lưu đám mây tự động (từ máy tính và điện thoại của bạn), các thiết bị nhà thông minh và camera an ninh liên tục tải dữ liệu lên. Nhưng làm thế nào để ưu tiên lưu lượng truy cập? Nhiều router hiện đại có một cài đặt gọi là Chất lượng Dịch vụ (QoS). Bạn có thể sử dụng QoS để yêu cầu router ưu tiên lưu lượng truy cập từ phần mềm ghi âm của mình, đảm bảo podcast của bạn nhận được băng thông cần thiết, ngay cả khi ai đó đang xem phim ở phòng bên cạnh.
-
Nén Codec và Tải lên Thông minh: Định dạng bạn lưu âm thanh cũng tạo ra sự khác biệt. Bạn nên lưu âm thanh ở định dạng AAC hay MP3? Đây là hai codec (định dạng nén) phổ biến nhất cho podcast. AAC thường có thể cung cấp chất lượng tốt hơn một chút ở cùng bitrate so với MP3. FLAC là một định dạng không mất dữ liệu, có nghĩa là nó bảo toàn hoàn hảo chất lượng âm thanh gốc, nhưng tạo ra các tệp rất lớn, khiến nó không thực tế để phân phối. Các công cụ như Auphonic tự động phân tích âm thanh của bạn, đặt mức âm lượng phù hợp và có thể tối ưu hóa kích thước tệp cho bạn trước khi tải lên, giúp bạn tiết kiệm cả thời gian và băng thông.
Những câu hỏi thường gặp mà bạn chưa biết mình có (nhưng nên biết)
Tôi có thể làm podcast với tốc độ tải lên 1 Mbps không?
Về mặt kỹ thuật, có, nhưng sẽ rất vất vả. Bạn có thể ghi âm ngoại tuyến rồi tải tệp lên, nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian. Phát trực tiếp hoặc ghi âm với khách mời từ xa gần như không thể thực hiện được mà không gặp sự cố âm thanh nghiêm trọng.
Tôi có cần internet nhanh hơn để phát trực tiếp video và âm thanh không?
Chắc chắn rồi. Phát trực tiếp video đòi hỏi băng thông tải lên nhiều hơn đáng kể so với chỉ âm thanh. Để có một luồng video 720p ổn định, bạn nên có tốc độ tải lên duy trì ít nhất 5-7 Mbps. Đối với 1080p, hãy nhắm đến 10 Mbps trở lên.
Tôi nên ghi âm cục bộ hay trên đám mây?
Điều đó phụ thuộc vào kết nối của bạn. Nếu bạn có internet chậm hoặc không ổn định, hãy luôn ghi âm cục bộ. Điều này có nghĩa là âm thanh chất lượng cao được lưu trực tiếp vào máy tính của bạn. Các nền tảng ghi âm đám mây rất tiện lợi, nhưng nếu internet của bạn bị ngắt, bạn có thể mất dữ liệu. Nhiều nền tảng hiện nay sử dụng phương pháp kết hợp, ghi âm lên đám mây đồng thời lưu một bản sao lưu cục bộ.
Yếu tố nào quan trọng hơn: ping, tốc độ tải lên, hay sự ổn định?
Đối với các cuộc phỏng vấn từ xa, sự ổn định và ping thấp là quan trọng nhất. Một kết nối 5 Mbps ổn định tốt hơn một kết nối dao động giữa 20 Mbps và 1 Mbps. Đối với việc tải lên các tệp đã hoàn thành, tốc độ tải lên thuần túy là điều quan trọng nhất.
Làm thế nào để biết băng thông của tôi có bị bóp (throttled) trong quá trình tải lên không?
Bóp băng thông là khi Nhà cung cấp Dịch vụ Internet (ISP) của bạn cố tình làm chậm kết nối của bạn. Bạn có thể nghi ngờ điều này nếu các bài kiểm tra tốc độ của bạn đều ổn, nhưng việc tải lên các trang web cụ thể (như máy chủ podcast của bạn) lại liên tục chậm. Chạy kiểm tra tốc độ trước và trong khi tải lên một tệp lớn có thể giúp bạn phát hiện ra sự sụt giảm lớn.